Hz. Abdullah bin Ömer‘in (radıyallahu anh), Allah Resûlü’nün (aleyhissalâtu vesselâm) yetiştirdiği nadide ve abide şahsiyetlerden biridir. Sağlam imanı, örnek ahlakı, Kur’ân ve Sünnet’e aşkın bağlılığı, ilim ve irfanı ile İslam toplumuna büyük hizmetleri olmuştur. Asr-ı Saadet’te oluşan insanî ve İslamî birikimin, bilginin ve nebevî beyanların gelecek nesillere aktarılmasına öncülük edenler arasındadır.
Abdullah Bin Ömer Kimdir?
Hz. Abdullah bin Ömer küçük yaşta müslüman olmuş, Mekke döneminin o çetin günlerine şahit olmuş ve seksen dört yıllık ömrünün yaklaşık seksen yılını İslam’ı hakkıyla temsil eden bir sahabî olarak yaşamıştır. Devlet başkanları görüşlerine müracaat etmiş, yaşadığı dönemde mü’minler arasında bir beslenme kaynağı ve denge insanı olmuştur.
Halk kendisini halife olarak başında görmek istese de o, bu teklifleri kabul etmemiş ve halktan biri olarak Hakk’a hizmet etmeye ve topluma rehberlik yapmaya devam etmiştir. Mü’minleri incitmeme adına fitne olaylarında tarafsız kalmayı tercih etmiş ve onu örnek alanlarında böyle yapmasıyla olayların bütün toplumu içine almasının önüne geçmiştir. Uzun ve bereketli ömrü içerisinde hep ilim ve aksiyonu birlikte götürmüş ve tabiin neslinin yetişmesine büyük emek vermiştir.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Doğumu
Hz. Abdullah bin Ömer Peygamber Efendimiz’in (aleyhissalâtu vesselâm) nübüvvetinin 2. senesinde, miladî 612 yılında Mekke’de dünyaya geldi.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Vefatı
84 yaşında, Haccac’ın tertiplediği bir olay neticesinde Hicretin 73. senesinde, Miladî 693 yılında Mekke’de vefat etti. Hz. Abdullah bin Ömer’in kabri; Muhacirler mezarlığında Fah isimli yerdedir.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Şemaili
Hz. Abdullah bin Ömer, orta boylu ve esmer tenli idi. Saçlarını omuzlarına kadar uzatırdı. Bıyıklarını kısa tutar ve sakalı bir tutamı aşmazdı. Başına siyah sarık sarar ve bir ucunu omuzları arasına sarkıtırdı.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Ailesi
Babası, Kureyş’in Benî Adiyy koluna mensup Ömer İbn-i Hattab; annesi ise Zeyneb Bint-i Maz’ûn idi. Ana baba bir kız kardeşi Hafsa Bint-i Ömer. Hz. Hafsa, Hicretin üçüncü yılında Peygamber Efendimiz ile evlendi ve Hz. Abdullah bin Ömer, Efendimiz’in kayınbiraderi oldu.
Babası: Hz. Ömer bin Hattab
Hz. Abdullah bin Ömer doğduğunda babası Hz. Ömer, 33 yaşındaydı ve Kureyş’in sefiri idi. Diğer Arap kabileleri ile yapılan görüşmelerde Kureyş’i temsil ediyordu.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Eşleri ve Çocukları
Uzun bir ömür süren Hz. Abdullah bin Ömer (radıyallahu anh) Safiye Bint-i Ebî Ubeyde İbn-i Mes’ud ile evlendi ve bu evlilikten Ebû Bekir, Vâkıd, Abdullah, Ebû Ubeyde, Ömer adında beş oğlu; Hafsa ve Sevde isminde iki kızı dünyaya geldi. Safiye, kendisinden önce vefat etti ve o, başka evlilikler de yaptı. Bu evliliklerinden ise Abdurrahman, Sâlim, Ubeydullah, Hamza, Zeyd, Bilâl, Ebû Seleme ve Kalabe adında sekiz oğlu; Âişe adında bir kızı oldu.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Müslüman Oluşu
Hz. Abdullah bin Ömer, risaletin altıncı yılının Zilhicce ayının son günlerinde babası Ömer’in İslam’a girmesiyle birlikte annesi ve kardeşiyle birlikte küçük yaşta Müslüman oldu.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Hicreti
Müslüman olduktan sonra yedi yıl daha Mekke’de kalan ve bu süreyi Kur’ân ve Sünnet’te kendisini yetiştirmek için harcayan Hz. Abdullah, II. Akabe Beyatı sonrasında verilen Medine’ye hicret emrine yerine getirdi ve babasının da izniyle 12 yaşında ondan önce hicret etti.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Eğitimi
Allah Resûlü (aleyhissalâtu vesselâm) hicretten sonra genç ashâbını yetiştirmek için Kubâ’da Beytu’l-Uzzâb’ı, Medine’de Mescid-i Nebevî’de Suffe’yi açtı. Bekar olduğu için Beytu’l-Uzzâb’a katıldı. Fakat ailesi yanında olduğu için Suffe’de kalamıyordu. İlim ve araştırma aşkı ile dolu olan Hz. Abdullah, evleninceye kadar Mescid-i Nebevî’de yatıp kalktı ve böylece Efendimiz’in yaptığı bütün dersleri, sohbetleri, müzakereleri, görüşmeleri, verdiği hutbe ve vaazları, çözdüğü bütün problemleri dinleme ve görme imkanı elde etti. Ondaki gayret ve potansiyeli fark eden Efendimiz, kendisiyle özel olarak da ilgilendi.
Hz. Hafsa’nın Ezvâc-ı Tâhirât’ın dahil olması ile Efendimiz’e daha yakın olma imkanı elde etti ve bunu çok iyi değerlendirdi. Kaçırdığı bir şey olursa katılanları bulup dinledi. Babası başta olmakla ashâbın ileri gelenlerinden kendisini geliştirme adına ilim aldı. Kur’ân’ı, Allah Resûlü hayatta iken ezberledi ve baştan sona O’na arz etti. Tefsir, Hadis ve Fıkıh başta olmak üzere İslam’i ilimlerde zirve bir şahıs haline geldi.
Hz. Abdullah bin Ömer’in Katıldığı Seferler
Onda ilim ve ibadet aşkı yanında aksiyon ruhu da vardı. Bedir ve Uhud’da yerini almak için ordunun toplandığı yere geldi. Fakat yaş haddinden dolayı geri çevrildi. Çok üzülse de emri yerine getirdi. Hendek/Ahzab katıldığı ilk cephe oldu ve ondan sonra Efendimiz’in gittiği her seferde ve cephede Benî Kurayza’da, Hudeybiye’de, Kaza umresinde, Hayber ve Mekke’nin fethinde, Huneyn, Tâif kuşatması ve Tebûk’te, Vedâ Haccı’nda O’nun yanında yer aldı. Mute başta olmak üzere Efendimiz’in gönderdiği seriyyelerin de birçoğuna iştirak etti. Hayatı boyunca ilim ve aksiyonu hep birlikte götürdü.
Allah Resûlü’nden Sonra Gittiği Cepheler
Hz. Abdullah, Allah Resûlü’nden sonra gerçekleşen savaşlarda da yerini aldı. İlk olarak Usâme İbn-i Zeyd’in Übnâ seferine katıldı. Ondan sonra Yemame, Yermük, Kadisiye ve Nihavend cephelerinde hazır bulundu. Suriye, Irak, Mısır, Afrika ve Taberistan’ın fethine iştirak etti. Celulâ savaşlarında yer aldı. Hz. Ebû Eyyûb el-Ensarî’nin vefat ettiği İstanbul’un kuşatıldığı sefere katılanlar arasındaydı.
Abdullah bin Ömer’in Özellikleri
Abdullah bin Ömer‘in bazı özellikleri ve İslam’a katkıları;
- İlk altı yıl içerisinde Müslüman olanlardan biri.
- İkinci halife Hz. Ömer’in oğlu.
- Allah Resûlü’nün (aleyhissalâtu vesselâm) kaynı.
- Sünnet’e bağlılıkta zirve bir sahabi.
- Abâdile-i Erbaâ olarak literatüre geçen dört Abdullah’tan biri; diğerleri Abdullah İbn-i Zübeyr, Abdullah İbn-i Amr İbn-i Âs, Abdullah İbn-i Abbas.
- 2630 hadis ile en fazla hadis rivayet eden ikinci sahabî.
- En çok fetva veren yedi sahabîden biri.
- Hz. Ömer’in, kendisinden sonraki halifeyi seçmeleri için oluşturduğu heyetin üyesi.
- Bilinçli bir şekilde siyasetten ve idari görevlerden uzak duranlardan biri. Hz. Osman’ın şehadeti ve Hakem olayı üzerine kendisine yapılan hilafet teklifini kabul etmedi.
- Hz. Osman’ın şehit edilmesi olayında halifeyi korumak için gayret gösterenlerden biri.
- Cemel ve Sıffin başta olmak üzere fitne gördüğü olaylarda tarafsız kalmayı tercih etti.
Yazar: Rıfkı Cağlayan
