Zeytinyağındaki İlmî Mucize
Kâinat, ilimler ve Kur’ân, tıpkı bir insanın iki gözüyle bakışı gibi ilerde bir noktada birleşirler. Nasıl bir insanın iki gözü farklı bakmaz ve farklı bakışa sahip değilse, Kur’ân ve gerçek ilimler de, aynı şekilde birbirinden farklı değillerdir.
Allah Resûlü’nden (sallallâhu aleyhi ve sellem) gelen iki ilmî mucize: “Zeytinyağını yiyiniz.. onu sürününüz… Çünkü o mübarek bir ağaçtandır.”1
Allah Resûlü (sallallâhu aleyhi ve sellem) saf bir yağ olduğu hâlde zeytinyağı yemeye nasıl çağırır? Oysa yağlar, çağımızda, doktorların tavsiye etmediği gıdalardandır!
1985 yılına kadar Amerikalı ve Avrupalı araştırmacılardan hiçbiri zeytinyağına önem vermemiştir. Hattâ o tarihe kadar olan bütün tıp kaynakları, yüksek tansiyon ve kalb-damar (Kardiyovasküler) hastalarını zeytinyağı tüketmekten sakındırmaktaydı. Zîrâ onun kolesterolü arttırdığına ve kandaki yağ miktarını yükselttiğine inanılmaktaydı.
Dr. Grandi’nin 1985 yılında yayımlanan ve zeytinyağının kolesterolü düşürdüğünü ispatlayan meşhur çalışmasından sonra, zeytinyağının faydalarına vurgu yapan ve mübarek bir ağaçtan elde edilen bu mübarek yağın esrarını her geçen gün daha fazla keşfe çalışan pek çok çalışma yapılmıştır.
Bu ağaç nasıl mübarek olmasın ki? Çünkü Allah Teâlâ –müfessirler arasında farklı görüşler olmakla birlikte- bu ağaca veya ağacın bulunduğu yere şöyle buyurarak yemin etmiştir:
“1. İncir ve zeytin hakkı için!
2. Sina dağı, hakkı için!
3. Bu emin belde hakkı için ki:
4. Biz insanı en mükemmel sûrette yarattık.” 2
Bu ağaç nasıl mübarek olmasın ki! Allah Teâlâ Kur’ân-ı Kerîm’de kendi nurunu bu ağacın yağından çıkan nura benzetmiştir:
“Allah göklerin ve yerin nûrudur. O’nun nûrunun misâli, tıpkı içinde lâmba bulunan bir kandillik gibidir. Lâmba bir sırça (cam) içinde, o sırça da sanki parlayan incimsi bir yıldız! Bu lâmba, ne yalnız doğuya ne de yalnız batıya mensup olmayan kutlu, pek bereketli bir zeytin ağacından tutuşturulur. Bu öyle bereketli bir ağaç ki, nerdeyse ateş değmeden de yağ ışık verir. Işığı pırıl pırıldır. Allah dilediği kimseyi nûruna iletir, gerçeği anlamaları için insanlara böyle temsiller getirir. Allah her şeyi bilir.”3
Allah Resulü (sallallâhu aleyhi ve sellem) ise şöyle buyurmaktadır: “Zeytinyağını katık yapın ve onu sürünün, zîrâ o mübarek bir ağaçtandır.”4
Ağaç mübarek… zeytinyağı mübarek… fakat insanların çoğu bundan habersiz.
Zeytinyağı insanlara İlâhî bir armağandır. Eski insanlar onun bazı faydalarını biliyorlardı. Modern tıp ise, birkaç yıldır diğer bazı faydalarını anlamaya başlamıştır.
Deri hastalıkları alanında en meşhur yayınlardan biri olan Clinics in Dermatology dergisinin Nisan 2009 sayısında şu başlığa sahip bir makalenin yayımlanması dikkat çekicidir:
“Temel bir besin bileşeni ve cilt koruyucu olarak sızma zeytinyağı”
Bu, 1400 küsur yıl önce Allah Resulü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) hadîsinde zikredilen husus değil mi?
Zeytinyağı yiyiniz
Çok yakın bir zamanda, zeytinyağının çağımızın hastalığı olan kalb-damar tıkanıklığından korunmaya ve damar sertliğini geciktirmeye vesile olduğunu öğrendik. Artık zeytinyağının kolesterolü artırdığını söyleyen efsane ve pek çok insanın uykusunu kaçıran hayalet yok olup gitmiştir. Modern ilim göstermiştir ki, zeytinyağı kolesterolün düşmanıdır ve insan vücudunda nerede bulunursa bulunsun onunla savaşmaktadır.
Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisi Mayıs 2010’da Kurtuba’da zeytinyağı ile ilgili düzenlenen ve kalb, kanser ve daha başka hastalıklarda dünyaca ünlü elli bilim adamının katıldığı ikinci uluslararası konferansa ait raporun özetini yayımladı.
Bu araştırmacılar raporlarında, zeytinyağının düzenli tüketilmesi hâlinde kalb-damar hastalıkları, obezite, metabolik sendrom, orta yaş şeker hastalığı ve yüksek tansiyon ihtimalini azaltmaya vesile olduğu neticesine ulaşmışlardır.
Şubat 2010’da International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayımlanan uzunca bir makale son yıllarda yapılan ilmî araştırmaları ele almış, özellikle de sızma zeytinyağında bulunan fenolik bileşiklerin rolü üzerinde durmuştur. Zîrâ bu bileşikler kan yağları, oksidatif tahribattan koruma, enfeksiyon göstergeleri, trombositin görevleri üzerinde fizyolojik açıdan önemli rol oynamaktadır. Bunun da ötesinde mikroplara karşı antibiyotik etkisi ve kemikleri koruyucu tesiri bulunmaktadır.
Zeytinyağında zengin bir biçimde var olan bu gıda, kan yağı ve tansiyon yüksekliği gibi kalb-damar hastalıklarını hazırlayıcı faktörleri iyileştirmekte, damar içi fonksiyon düzensizliğini, oksidatif tahribatı ve kan pıhtılaşmasını azaltmaktadır.
Amerikalılar gerçekten Akdeniz havzasında yaşayan insanların yiyeceklerine gıpta ile bakmaktadır. Zîrâ onlar koroner kalb hastalıklarının Kuzey Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ne nazaran İtalya, İspanya ve civar ülkelerde daha az vuku bulduğunu bilmektedirler. Araştırmacılar kalb hastalıklarının ve bazı kanser çeşitlerinin Akdeniz havzasında bulunan ülkelerde daha düşük seviyede vuku bulmasını, zeytinyağının bu ülkelerde yaşayan insanlar tarafından belli ölçüde tüketilmesine bağlamaktadırlar. Zîrâ bu insanlar günlük olarak 25-50 gr arasında zeytinyağı tüketmektedirler.
Zeytinyağı ve kalb hastalıklarından korunma
Aralık 2009’da yayımlanan Journal of Cardiovascular Pharmacology dergisi zeytinyağının kalbe olan faydalarını ve Akdeniz havzasında yaşayan insanların düzenli olarak zeytinyağı tüketmelerinin, Avrupa’nın Akdeniz’e nâzır güney ülkelerinde kalb-damar hastalıklarına sebebiyet veren etkenlerin yüksek bir orana sahip olmasına rağmen bu ülkelerde kalb-damar hastalıklarından ölenlerin oranında nasıl bir düşmeye yol açtığını ihtiva eden bir makale yayımladı.
Ocak 2011’de Maturitas dergisinde yayımlanan bir çalışma zeytinyağı tüketimi ile kalb-damar tıkanıklığı vak’aları arasında tersine bir orantı olduğunu ortaya koymuştur.
29.689 kadını içeren EPICOR Study isimli araştırma, zeytinyağı ve yapraklı sebzeler tüketen kadınlarda kalb-damar hastalıklarının % 44 oranında azaldığını göstermiştir.
Zeytinyağı sadece zararlı kolesterolü düşürmemekte aksine, modern araştırmalara göre, faydalı kolesterolü de yükseltmektedir.
Zeytinyağı ve Alzheimer hastalığı
Zeytinyağının faydaları bu kadarla sınırlı değil, aksine araştırmalar zeytinyağının, hafızayı çöküntüye uğramaktan ve Alzheimer hastalığından koruyabileceğine işaret etmektedir. 2010 yılında Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisinde yayımlanan bir makale, Hidroksi Terozul bileşeni açısından zengin olan zeytinyağı özünün beyindeki sinir hücrelerini, ileri yaşa bağlı olarak görülen tabiî çöküntüden ve Alzheimer bunamasından korumaya vesile olabileceğini göstermiştir.
Zeytinyağı ve kanser
2009 yılında Nutrition and Cancer dergisinde yayımlanan bir makale, zeytinyağı tüketimi ile göğüs ve mide kanseri vak’alarının düşmesi arasında sıkı bir ilişki olduğunu vurgulamıştır. Aynı şekilde 2010 yılında Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases dergisinde yayımlanan çalışmada zeytinyağının ergenlik döneminden önce tüketilmeye başlanması ve hayat boyu buna devam edilmesi durumunda kansere karşı koruyucu tesirinin daha fazla olduğuna işaret edilmiştir.
Zeytinyağı ve menopoz
Modern bir çalışma, günlük olarak zeytinyağı tüketiminin kadınlarda Menopoz döneminde DNA tahribatını azalttığını göstermiştir. Bu yüzden kadınlardan sekiz hafta boyunca günlük 50 gr. zeytinyağı tüketmeleri istenmiştir.
Kemik erimesi ve zeytinyağı
Şubat 2011’de Osteoporosis International dergisinde yayımlanan bir araştırmada zeytinyağındaki Fenol bileşiklerinin kemik erimesini önlemede tesirli olduğu gösterilmiştir. Ayrıca araştırmacılar, zeytinyağının menopoz döneminde kemik erimesinin tedavisinde ümit verici bir rolünün olduğunu düşünmektedir.
Zeytinyağını sürününüz
Bütün insanlığa gönderilen Allah Resûlü (sallallâhu aleyhi ve sellem) “Zeytinyağını yiyiniz.. onu sürününüz….” buyurduğu hadîsinin ikinci yarısında zeytinyağını sürünmeyi tavsiye etmektedir.
Zeytinyağının deri üzerindeki faydalarını ortaya koyan birçok yeni araştırma yapılmıştır. Nisan 2009’da Clinics in dermatology dergisi uzunca bir makale yayınlamış ve bu makalede zeytinyağının faydalarını ele almıştır.
Zeytinyağı yeni doğmuş bebeklerde deriyi yumuşatır
2008’in Nisan ayında Pediatric Dermatology isimli dergide yayımlanan çalışmada, zeytinyağının, prematüre (erken doğan) bebeklerde deriyi nemlendirici ve yumuşatıcı olarak kullanılmasının faydalarına temas edilmiştir. Prematüre bebeklerde deriyi nemlendirici ve yumuşatıcı olarak zeytinyağının kullanımı diğer yağlara göre daha fazladır.
Zeytinyağı, melanom türü deri kanserinden korunmada tesirlidir
Nisan 2011’de International Journal of Cancer dergisinde yayımlanan bir çalışma, yüzme sonrası lokal olarak zeytinyağı sürünmenin, güneşe maruz kalma durumunda, melanom türü deri kanseri oluşumundan korunmada tesirli olduğunu göstermiştir.
Yemek pişirmede zeytinyağı kullanımı
Çoğu insan yemek pişirmede kullanılacak en iyi yağın hangisi olduğu konusunda kendi kendine sorular sorar. İlmî araştırmalar, Allah Resulü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) tavsiye etmiş olduğu bu yağın mutlak surette en iyi yağ olduğunu ortaya koymuştur. Mart 2011’de Journal of Medicinal Food dergisinde yayımlanan yeni bir makalede, zeytinyağı ile pişirilmiş yemeğin, obez kadınlarda, yemeği yedikten sonra insülin tepkimesini iyileştirdiği ortaya konulmuştur. 2009 yılında European Journal of Clinical Nutrition dergisinde yayımlanan diğer bir araştırmada ise, yemek pişirmede ayçiçeği yağı kullananların obeziteye yakalanma risklerinin zeytinyağı kullananlara oranla iki kattan daha fazla olduğu ifade edilmiştir. Araştırmacılar bunun sebebini zeytinyağının yanma derecesinin diğer yağlardan daha fazla olmasına bağlamaktadır.
Zeytin ağacının yapraklarında fayda var mıdır?
Allah Teâlâ sadece yağını değil zeytin ağacının bütününü mübarek olarak nitelemiştir. Modern ilim henüz bu faydalardan bazılarını keşfetmiştir. 2010 yılında International Journal of Cancer dergisi, zeytin yapraklarının özünde, Melanom türü deri kanserine karşı bazı özel maddelerin olduğuna değinen bir makale yayınladı. Aynı şekilde 2011’de Food Chem Toxicol dergisinde yayınlanan makale yüksek tansiyon, şeker, kanser, damar sertliği hastalıklarından korunma ve bunları tedavi etme hususunda zeytin yapraklarına yüklenen rolü göstermiştir.
Şüphesiz bu hususun daha fazla araştırılmaya ihtiyacı vardır.
Son tahlilde, bütün bunlar, son yıllarda zeytinyağı ile ilgili neşredilen araştırmaların sadece bir kısmıdır. Ne mutlu bu mübarek ağacın faydalarından istifade edenlere!… Yüce kitabımız Kur’ân-ı Kerîm’de ve Efendimiz’in Sünnet’inde zikredilenlere inananlara ne mutlu!
Ve biz ancak şunu söyleyebiliriz: Ey Allah’ın Resûlü (sallallâhu aleyhi ve sellem)! “Zeytinyağını yiyiniz ve onu sürününüz. Çünkü o mübarek bir ağaçtandır.” demekle ne kadar doğru söylemişsin! Bu bereketlere nail olanlara ne mutlu!
Kaynaklar:
1. Viola P, Viola M. Virgin olive oil as a fundamental nutritional component and skin protector. Clin Dermatol. 2009 Mar-Apr; 27(2):159-65
2. López-Miranda J, Pérez-Jiménez F, Ros E et al. Olive oil and health: summary of the II international conference on olive oil and health consensus report, Jaén and Córdoba (Spain) 2008. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2010 May;20(4):284-94.
3. Frankel EN. Nutritional and biological properties of extra virgin olive oil. J Agric Food Chem. 2011 Feb 9;59(3):785-92.
4. Berr C, Portet F, Carriere I et al. Olive oil and cognition: results from the three-city study. Dement Geriatr Cogn Disord. 2009;28(4):357-64.
5. Santiago-Mora R, Casado-Díaz A, De Castro MD, Quesada-Gómez JM , Oleuropein enhances osteoblastogenesis and inhibits adipogenesis: the effect on differentiation in stem cells derived from bone marrow. Osteoporos Int. 2011 Feb;22(2):675-84.
6. Ruiz-Canela M, Martínez-González MA, Olive oil in the primary prevention of cardiovascular disease. Maturitas. 2011 Jan 7.
7. Farnetti S, Malandrino N, Luciani D, Gasbarrini G, Capristo E., Food Fried in Extra-Virgin Olive Oil Improves Postprandial Insulin Response in Obese, Insulin-Resistant Women. J Med Food. 2010 Dec 13.
8. Kiechl-Kohlendorfer U, Berger C, Inzinger R, The effect of daily treatment with an olive oil/lanolin emollient on skin integrity in preterm infants: a randomized controlled trial. Pediatr Dermatol. 2008 Mar-Apr;25(2):174-8.
9. Bendinelli B, Masala G, Saieva C et al, Fruit, vegetables, and olive oil and risk of coronary heart disease in Italian women: the EPICOR Study. Am J Clin Nutr. 2011 Feb; 93(2):275-83.
10. Granados-Principal S, Quiles JL, Ramirez-Tortosa CL, Sanchez-Rovira P, Ramirez-Tortosa MC. Hydroxytyrosol: from laboratory investigations to future clinical trials. Nutr Rev. 2010 Apr;68(4):191-206.
11. Frankel EN. Nutritional and biological properties of extra virgin olive oil. J Agric Food Chem. 2011 Feb 9;59(3):785-92.
12. Cicerale S, Lucas L, Keast R. Biological activities of phenolic compounds present in virgin olive oil. Int J Mol Sci. 2010 Feb 2;11(2):458-79.
13. F Soriguer MC Almaraz, MS Ruiz-de-Adana et al, Incidence of obesity is lower in persons who consume olive oil. Eur J Clin Nutr. 2009 Nov; 63(11):1371-4.
13. Omagari K, Kato S, Tsuneyama K, et al, Olive leaf extract prevents spontaneous occurrence of non-alcoholic steatohepatitis in SHR/NDmcr-cp rats. Pathology. 2010 Jan;42(1):66-72.
14. Farnetti S, Malandrino N, Luciani D, Gasbarrini G, Capristo E. Food fried in extra-virgin olive oil improves postprandial insulin response in obese, insulin-resistant women. J Med Food. 2011 Mar;14(3):316-21.
15. Mijatovic SA, Timotijevic GS, Miljkovic DM et al. Multiple antimelanoma potential of dry olive leaf extract. Int J Cancer. 2010 Jun 21.
16. Poudyal H, Campbell F, Brown L. Olive leaf extract attenuates cardiac, hepatic, and metabolic changes in high carbohydrate-, high fat-fed rats. J Nutr. 2010 May;140(5):946-53.
17. Covas MI, Konstantinidou V, Fitó M. Olive oil and cardiovascular health. J Cardiovasc Pharmacol. 2009 Dec; 54(6):477-82.
Prof. Dr. Hassan Şemsi Paşa; Tercüme: Doç. Dr. Vecih Uzunoğlu/Yeni Ümit Dergisi, Sayı: 97 Temmuz-Ağustos-Eylül – 2012
